زمانمندی روایت در مثنوی تمثیلی جلال و جمال نزل‌آبادی بر اساس نظریه ژرار ژنت

زمان در روایت یکی از مباحث مهم و مؤلفه‌های اساسی در آفرینش داستان است که در دهه‌های اخیر مورد توجه روایت‌شناسان مختلف قرار گرفته است. با بررسی زمان می‌توان به اهمیّت یک رویداد در نظر نویسنده برای دستیابی به هدفش پی برده، از این میان، نقش ژرار ژنت، ساختارگرای فرانسوی، در تکوین نظریه‌ی زمان روایی به عنوان یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های پیشبرد روایت داستانی، بسیار قابل توجه است. ژنت نظریه‌ی زمان در روایت خود را در سه محور نظم، تداوم و بسامد مطرح می‌کند. مثنوی تمثیلی جلال و جمال‌نزل‌آبادی، شاعر ناشناخته‌ی قرن نهم، از محور زمان به خوبی استفاده کرده است و از تحلیل زمانی این داستان تمثیلی این نتیجه به دست می‌آید که نویسنده، گاهی توالی خطی زمان را برهم می‌زند تا متن را دچار آشفتگی زمانی کند و با یک فلاش بک به عقب بر‌می‌گردد و گاهی گوشه چشمی به آینده می‌اندازد و دوباره به متن اصلی برمی‌گردد. نویسنده به طور کل روند شتاب مثبت و بسامد مفرد را برای ایجاد ایحاز در متن به‌کار برده است.